Langs de stille IJzer
Diksmuide · 50 km
Klik hier voor de korte versie van 23 kmDiksmuide · 23 km
Klik hier voor de lange versie van 50 kmHet is allemaal ‘Viconia’ wat de klok slaat in het stemmige en piepkleine Stuivekenskerke. Er is het natuurreservaat De Viconia Kleiputten, er is de omwalde Viconia kasteelhoeve en ook het stemmige dorpscafé tegenover de spitse kerk heet In de Vicogne. De naam verwijst naar de vroegere norbertijnenabdij, die het geweld van de Eerste Wereldoorlog helaas niet overleefde.
Dit indrukwekkende sluizencomplex, Ganzepoot in de volksmond, verbindt maar liefst zes waterlopen via de IJzermonding met de Noordzee. De opzet van dit complex in 1876-1878 was de waterhuishouding en de scheepvaart regelen op de IJzer en een aantal secundaire waterlopen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog speelde de Ganzepoot een cruciale rol in het stopzetten van de opmars van de Duitsers. Schipper Hendrik Geeraert zette in oktober 1914 bij vloed de sluizen meermaals open. Hierdoor liep de IJzervlakte onder water en kon de Duitse opmars naar de Noord-Franse havensteden worden tegengehouden. Het Belgische leger kreeg de tijd om zich achter de IJzer in te graven. Als herinnering aan de Eerste Wereldoorlog vind je verschillende monumenten aan het complex. De Ganzepoot is nu een beschermd monument, de omgeving een beschermd stadsgezicht.
Doorlopend toegankelijk.
In dit monument van de Eerste Wereldoorlog kun je wellicht het best de verschrikking van deze eerste grote oorlog aanvoelen. In een reconstructie van de vooruitgeschoven loopgraven ervaar je de beklemmende sfeer en de erbarmelijke leefomstandigheden aan het front. De Dodengang van Diksmuide werd tijdens de Eerste Wereldoorlog zwaar getroffen. Aan de overzijde van de IJzer en in een bunker op 20 meter van de stelling bevonden zich Duitse troepen.
Van 1 april tot 15 november: dagelijks van 10 tot 18 u. (toegang tot 17 u.) Van 16 november tot 31 maart: dinsdag en donderdag van 10 tot 16.30 u. (toegang tot 15.30 u.)
Vlak bij de dorpskern van Stuivekenskerke, een deelgemeente van Diksmuide, ligt het natuurreservaat de Viconiakleiputten. Je vindt er afwisselend natte weilanden, rietkragen, hagen, sloten en vijvers. Beschermd gebied dus, waardoor je er heel wat zeldzame dieren en planten kunt terugvinden, waaronder het zeldzame baardmannetje. De oorsprong van de putten is de kleiwinning in deze streek na de Tweede Wereldoorlog. Natuurverenigingen en dorpsbewoners konden eind jaren zeventig verhinderen dat de zes ondiepe putten werden volgestort met huishoudelijk afval. In de plaats kwam een waardevol natuurgebied, waar je het hele jaar door vrij kunt wandelen op de bewegwijzerde wandelpaden. Er zijn ook twee vogelkijkhutten waar je een uitstekend uitzicht hebt op de vijvers, de rietkragen en de steltlopersplasjes.
Doorlopend toegankelijk.
Behalve Ieper heeft ook Diksmuide een indrukwekkend museum gewijd aan de gruwel van de Eerste Wereldoorlog. Het Museum aan de IJzer (IJzertoren) is een indrukwekkend 22 verdiepingen tellend museum rond Vrede, Vrijheid en Verdraagzaamheid. Hier gebruikt men de gruwel van de Eerste Wereldoorlog aan het IJzerfront om mensen te laten nadenken over oorlog en geweld, en hen te laten evolueren naar vrede en geweldloosheid. Je ruikt er het mosterd- en chloorgas, de angst voor de bombardementen en de wanhoop in de loopgraven. Vanaf de 84 meter hoge toren heb je een schitterend uitzicht over Diksmuide en de Westhoek.
Van januari tot maart en van oktober tot december: dagelijks van 9 tot 17 u.; van april tot september van 9 tot 18 u. (weekends en feestdagen vanaf 10 u.).
De IJzertoren is het monument voor de Vlaamse gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog. Aan de vier zijden van de voet staat in de vier talen van de strijdende partijen 'Nooit meer oorlog' – 'Plus jamais de guerre’, 'No more war’, 'Nie wieder Krieg' – te lezen. Met zijn 84 meter is deze IJzertoren trouwens het hoogste vredesmonument van Europa. Het is weliswaar de tweede toren die op deze plek werd opgetrokken. De eerste, ingewijd in 1930, werd zestien jaar later, in de sfeer van de anti-Vlaamse repressie, gedynamiteerd: een aanslag die nooit is opgehelderd. Met het puin werd de huidige 'Paxpoort' gebouwd. Het witte kruis daarachter markeert de plek van de oorspronkelijke toren.
Bij de Florizoonebrug in Wulpen tref je brasserie Het Dorstige Hart - ook wel 'Wielrijdersrust' genoemd. Er zijn twee terrassen, waarvan één letterlijk langs de oever van het kanaal Nieuwpoort-Veurne. Een uitgelezen pleisterplaats voor fietsers én fijnproevers. Echte Ostduun-
kerkse gernoarsoepe (soep met garnalen) geldt als specialiteit van het huis.
In de schaduw van de IJzertoren heeft Diksmuide een mooie jachthaven uitgebouwd.
Niet te missen als je een bezoek brengt aan Diksmuide: het idyllische begijnhof aan de rand van het centrum. Dit 13de-eeuwse begijnhof is een van de drie West-Vlaamse begijnhoven (Diksmuide, Brugge en Kortrijk). Het is een typisch pleinbegijnhof en het zou een van de oudste van Vlaanderen zijn. Na de Eerste Wereldoorlog werd het in de oorspronkelijke stijl heropgebouwd. In 1990 werd het begijnhof eigendom van De Lovie uit Poperinge, een centrum voor begeleiding van personen met een verstandelijke handicap. In de linkervleugel wonen nu twintig volwassen mannen en vrouwen. Je kunt altijd in het begijnhof rondwandelen, de huisjes zelf zijn niet toegankelijk. In het huisje van juffrouw Sybille is door De Lovie een project gestart waar ambachtelijke decoratieartikelen en zoete lekkernij, gemaakt door de bewoners, verkocht worden.
De IJzer is de enige rivier die in ons land in de zee uitmondt. Ze ontspringt in de buurt van de Casselberg in Noord-Frankrijk. Haar totale lengte bedraagt 78 km, waarvan 45 in West-Vlaanderen. De waterkwaliteit ging er de jongste jaren op vooruit, waardoor de IJzer weer visrijk werd. Zoals je merkt, stroomt de rivier door laag polderland. Dat is een natuurlijk bergingsbekken dat bij hoge waterstanden van de IJzer geregeld onder water komt te staan. Hoewel het al bij al maar een bescheiden rivier is, had de IJzer wel een grote rol in de Eerste Wereldoorlog. Bijna vier jaar speelde zich hier een stellingenoorlog af, waarbij de Belgische en Duitse legers zich langs weerszijden van de rivier hadden ingegraven.
Gezellig café in het kleine Booitshoeke (100 inwoners!). Een ideale halteplaats tijdens of na een fietstochtje.
De imposante Schoorbakkehoeve is een fraaie combinatie van hotel, restaurant en tearoom. De omwalde hoeve werd eind 12de eeuw door Filips van de Elzas geschonken aan de Sint-Niklaasabdij van Veurne.
Het fietspad en de parallelle, houten wandelpromenade, met uitkijkpunten en relingen die aan een schip doen denken, lokken terecht veel volk.
De hernieuwde Kaai, met zijn hip tramstation en dansende fonteinen maakt deel uit van de geslaagde facelift die Nieuwpoort de jongste jaren heeft ondergaan. Op het Kaaiplein wappert de vlag van elk land dat deel uitmaakt van de Europese Unie.
Aan de Uniebrug, op het grondgebied van Mannekensvere, staat een groot gedenkteken voor het Belgische 7de Linieregiment. In oktober 1914 wilden de oprukkende Duitse troepen koste wat het kost deze brug veroveren, om zo de IJzer over te steken, richting Franse kanaalhavens. De uitputtingsslag eiste zijn tol: 1200 Belgische soldaten lieten bij de Uniebrug het leven.
In het midden van de 12de eeuw was Diksmuide als voorhaven van Ieper een bloeiend handescentrum. Via de IJzer en de toen nog bevaarbare Handzamevaart geraakten binnenschepen tot bij de Kleine Dijk en de huidige Vismarkt. Aanmeerringen en laad- en lostrappen aan de kaaimuren zijn de stille getuigen van dit 'havenkwartier'. De vishal werd opgetrokken in 1924.
Op het terras van deze gezellig ingerichte rest-brasserie heb je een breed uitzicht op het omringende landschap. Je bent er aan het juiste adres voor zowel een biertje of een koffie met pannenkoek als een stevig maal.
De stedelijke vismijn werd gebouwd in 1952 en 20 jaar later tot zijn huisige grootte uitgebreid. Zo'n 30 vaartuigen voeren er jaarlijks ongeveer 200 ton vis aan. 's Ochtends vroeg is het lossen van de boten en het veilen van de vis een geur- en kleurrijk schouwspel. Er zijn geregeld geleide bezoeken.
Na de inundatie van de IJzervlakte eind oktober 1914 moesten de Duitsers heel wat stellingen ten westen van de IJzer verlaten. Ze bleven echter wel de petroleumtanks bezetten. De reservoirs, opslagplaatsen voor lampenolie, boden een strategisch uitzichtpunt en waren 'ideaal' voor de Duitse machinegeweren die zich op de Dodengang richtten.
Gezellige brasserie met ruim terras met zicht op de IJzer.
Blikvangers op de Grote Markt van Diksmuide zijn de torens van het stadhuis en de Sint-Niklaaskerk. Beide zijn relatief nieuw. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Diksmuide namelijk totaal vernield. De wederopbouw gebeurde volledig volgens het vooroorlogse grondplan van het marktplein.
Vanuit Diksmuide, ontstaan aan de samenvloeiing van IJzer en Handzamevaart, verken je een schilderachtig stukje Westhoek. Deze fietslus gaat helemaal tot in Nieuwpoort, waar de IJzer uitmondt in de Noordzee. Onderweg flaneer je door een uitgesproken poldergebied met vette weiden en brede afwateringsgrachten, weinig bebouwing en veel stiltegebieden. Het is een biljartvlakke regio, laaggelegen ook â amper 2 tot 5 m boven het zeeniveau. Het maakt dat de mens er vaak moest vechten tegen het water van de IJzer. Maar omgekeerd werd dat water tijdens de Eerste Wereldoorlog ook ingezet als 'ijzersterk' wapen. De inundatie van de IJzervlakte stopte in oktober 1914 de Duitse opmars. Op de hele route ervaar je dat de Groote Oorlog nog heel nadrukkelijk aanwezig is.
Wens je meer informatie over deze route (Roadbook, gpx-bestanden en praktische info)?
Knooppunter toont je de mooiste plekken om langs het water te fietsen!
Deze fietsgids bundelt de mooiste knooppuntenfietsroutes langs rivieren, kanalen en plassen in Vlaanderen. Bij elke fietstocht hoort een roadbook. Het biedt je alle info in de meest compacte vorm: de vermelding van de startplaats, een opsomming van de fietsknooppunten, de afstand tussen die knooppunten en de situering van de bezienswaardigheden en horecazaken onderweg. Alle roadbooks kun je, na registratie, op deze website gratis downloaden.
Als extra houvast tijdens het fietsen vermelden de routekaarten een reeks referentiepunten, waarbij (A) steevast de startplaats aanduidt.
Met behulp van deze referentiepunten kun je inschatten waar de beschreven bezienswaardigheden en horecazaken te ontdekken zijn.
Heb je deze gids al ?
Na aankoop kun je jouw Knooppuntergids op deze website registreren. Zo krijg je toegang tot de meest actuele versie van de routes uit je gids en alle extra informatie en mogelijkheden. Je kunt je gids activeren met de persoonlijke unieke code die je vooraan in je boek terugvindt.