Langs de Koloniën van Weldadigheid
Hoogstraten · 43 km
Klik hier voor de korte versie van 24 kmHoogstraten · 24 km
Klik hier voor de lange versie van 43 kmAntwerpen ·
Merksplas ·
Baarle-Hertog ·
Wortel ·
✖
Dodendraad Baarle-Hertog
Omdat Nederland tijdens WO I neutraal was, zetten de Duitsers vanaf 1915 de grens met België volledig af: van Knokke helemaal tot Gemmenich. Dat gebeurde met een driedubbele draadversperring, waarbij de middelste onder hoogspanning (2000 volt!) stond. Die zogeheten 'dodendraad' moest beletten dat vluchtelingen, smokkelaars en spionnen naar Nederland konden. Toch riskeerden velen het om onder of door de versperring te kruipen. De draad eiste op zijn minst 850 slachtoffers. Alleen al langs het 15 km lange traject ten zuiden van Baarle-Nassau stierven 44 personen.
✖
Kapel van O.L.V. van Zeven Weeën / Sint-Antoniuskapel
De inwoners van Achtel, deelgemeente van Rijkevorsel, brachten na de kanonnades tijdens de bevrijdingsgevechten - die hier meer dan een maand duurden - geld bijeen om de zware oorlogsschade aan de Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Smarten-kapel te herstellen. Sinds haar oprichting in 1475 werd de nu beschermde kapel driemaal gerestaureerd, in 1608, 1947 en 1975. De kapel is ook bekend als Sint-Antoniuskapel, en geheel naar de traditie rond deze heilige - patroon van slagers en slachters - worden er op of rond Antonius’ feestdag (17 januari) gezegende offergaven zoals varkenskoppen en bloedworsten verkocht.
✖
Begijnhof Hoogstraten
Al sinds 1380 heeft Hoogstraten een begijnhof. Omringd door een stenen muur telt het 36 huisjes. Eind 17de eeuw woonden er 160 begijnen. Een goeie eeuw later begon dat aantal geleidelijk terug te lopen, tot in 1972 het laatste begijntje vertrok. Het begijnhof dreigde te verkommeren, maar een groep vrijwilligers restaureerde alle huisjes van dit stukje Unesco-Werelderfgoed. In de barokke begijnhofkerk vinden nu de erediensten plaats van de Roemeens-orthodoxe parochie van de heilige Joachim en Ana.
Telefoonnummer
03 314 51 03
E-mail
emilia.horsten@telenet.be
Website
http://www.hetconvent.be
✖
Sint-Catharinakerk
Deze indrukwekkende kerk met 104,70 meter hoge toren heeft een lengte van 80 meter en wordt vaak de 'triomf der bakstenen' genoemd! Het is dan ook niet voor niets een van de hoogste bakstenen gebouwen van de wereld. De flamboyante laatgotische stijl, waarbij bakstenen worden afgewisseld met witte 'speklagen' uit zandsteen, vind je nog op andere plaatsen in de omgeving terug. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerk volledig vernield, maar in de jaren vijftig minutieus herbouwd. Deken Lauwerys gaf de impuls tot het herbouwen van dit historische monument. Als dank kreeg hij van de Hoogstraatse bevolking een standbeeld in de omgeving van de kerk. Met haar 16de-eeuwse glasramen, praalgraven, wandtapijten en koorbanken bezit de kerk een rijk interieur. Wie graag een rondleiding krijgt in de kerk, kan dat aanvragen bij Toerisme Hoogstraten (alleen voor groepen).
Telefoonnummer
03 340 19 55
E-mail
toerisme@hoogstraten.be
Website
http://www.hoogstraten.be
✖
Merksplas-Kolonie
Hoewel beschermd sinds 1999 is toegang tot de voormalige grote (3000 m2) boerderij van de landbouwkolonie bij politiebevel verboden wegens te bouwvallig. Landlopers en gedetineerden met een lichte straf runden het gemengde landbouwbedrijf en bewerkten de 210 ha akkergrond onder leiding van een landbouwingenieur, die vlak bij de boerderij woonde. De soms 6000 gedetineerden werden bewaakt door 150 soldaten. Naarmate het bedelaarshuis evolueerde tot strafinrichting en opvang voor ‘abnormalen’, raakte de boerderij in onbruik. Merksplas voert de komende jaren dringende onderhoudswerken uit aan de bouwvallige hoevegebouwen. Witte kruisjes zonder naam bezaaien de trieste dodenakker van de voormalige landloperskolonie van Merksplas. Een cijfer op de zijarm van de kruisjes is de enige identificatie van de overledenen. Vermoedelijk liggen hier 300 landlopers begraven. Sinds in 1993 de wet op de landloperij is afgeschaft, vinden geen begravingen meer plaats. Het ‘pestkerkhof’ aan de overkant van de dreef is nog desolater. Wie tijdens de Eerste Wereldoorlog het bijltje legde door besmettelijke ziekten, vond er zijn laatste plek in een graf vol kalk. Bij het uitbreken van de Spaanse griep vielen er in de kolonie tot 50 doden per dag. Omdat de graven werden hergebruikt, leek het alsof de kruisjes nooit stilstonden, maar leken te zweven. Nu staan er geen kruisen meer.
✖
Bezoekerscentrum De Klapekster
In de vroegere landloperboerderij krijg je in bezoekerscentrum De Klapekster een overzicht van fauna en flora die je terugvindt in het 500 ha groot gebied. Er vertrekken korte en lange bewegwijzerde wandelingen voor wie eens van ritme wil veranderen. Op aanvraag kan dat ook met een deskundige gids. Is je tijd beperkt, maar wil je toch een ingeleefd inzicht, dan is er nog het natuurleerpad. Let ook op de verweerde, zwierige letters op de voorgevel van De Klapekster. Er staat ‘Ministerie van Justitie. Rijkslandbouwbedrijf’ in een typografie die doet vermoeden dat het over een horecazaak gaat. En ja hoor: wie een ‘klapke’ wil doen met een fris glas, kan ook terecht in De Klapekster.
✖
Bezoekerscentrum Merksplas-Kolonie 5-7
In het interactief bezoekerscentrum Kolonie 5-7 van Merksplas krijg je een inkijk in het leven in een ‘weldadigheidskolonie’.
✖
Brasserie Colonie 7
Brasserie Colonie 7 beschikt over een groot terras, waar het aangenaam toeven is. Proef er een Vagebruin of Vageblond van de plaatselijke Brouwerij Vagebond.
✖
Begraafplaats Merksplas-Kolonie
Zowel Merksplas-Kolonie als Wortel-Kolonie, enkele kilometers noordelijker, zijn de enige plaatsen in België waar gevangenen die tijdens hun verblijf stierven ook een laatste rustplaats kregen. In Merksplas werden tussen 1875 en 2000 ongeveer 6000 landlopers of gevangenen begraven. De meesten hadden geen familie (meer) of hun familieleden weigerden een begrafenis in hun geboorteplaats. Zowel katholieken als atheïsten kregen hier een eenvoudig wit kruis ter nagedachtenis.
✖
Café Schuttershof
Al sinds 1955 verwelkomt café Schuttershof fietsers in Zondereigen.
Telefoonnummer
014 63 31 69
Website
http://www.cafeschuttershof-zondereigen.be
✖
Wortel-Kolonie
Wortel-Kolonie is ontstaan begin 19de eeuw, als onderdeel van een grootschalig maatschappelijk experiment in wat toen nog de Verenigde Nederlanden waren. Bedoeling was straatarme stadslui op het platteland een nieuw leven te laten opbouwen. Daar werden zeven Koloniën van Weldadigheid voor opgericht: vijf in het noorden van Nederland en twee in het zuiden: in Wortel en Merksplas. Het project was uniek in de wereld, alleen al door zijn totaalaanpak. In Wortel wou men de 'kolonisten' de woeste gronden ten noorden van het dorp (516 ha) laten omvormen tot landbouwgrond, maar dat leverde aanvankelijk weinig resultaat op. Het project werd na de Belgische onafhankelijkheid zelfs afgevoerd. Na het optrekken van nieuwe centrale gebouwen kreeg de Rijksweldadigheidskolonie in 1881 een soort doorstart, deze keer als thuishaven voor landlopers en bedelaars. Samen met Merksplas had Wortel ooit een bezetting van meer dan vijfduizend landlopers-gedetineerden. Na de afschaffing van de Wet op de Landloperij in 1993 werden de centrale gebouwen ingericht als gevangenis.
Toon meer (+)Toon minder (-)
Hoogstraten is hét centrum van de aardbeienteelt in Vlaanderen. Het is ook zowat de hoofdstad van de Antwerpse Noorderkempen, een overwegend agrarische regio. In dit biljartvlakke landschap kun je de kerktoren van Hoogstraten van kilometers ver zien. Hoogstraten is ook het ideale startpunt om de kaarsrechte dreven en karakteristieke gebouwen van de kolonies van Merksplas en Wortel te verkennen. Deze unieke 'Koloniën van Weldadigheid' zijn opgericht aan het begin van de 19de eeuw. Arme mensen en landlopers uit het hele land werden ernaartoe gestuurd om er in de landbouw te werken en discipline te leren. In 1993 kwam er een eind aan dit systeem, maar het verhaal van de landlopers is in deze uithoek van de provincie nooit ver weg. De Kolonies zijn vandaag belangrijke erfgoedsites met beschermde monumenten en landschappen.
Wens je meer informatie over deze route (Roadbook, gpx-bestanden en praktische info)?
Groot Fietsboek Vlaanderen (Langs de tofste terrassen)
Geniet ook van daguitstappen met Knooppunter
Deze fietsbijbel bundelt de mooiste knooppuntenfietsroutes in Vlaanderen. Bij elke tocht hoort een roadbook. Het biedt je alle informatie in de meeste compacte vorm: de startplaats, alle fietsknooppunten die je moet volgen op een rijtje, de afstand tussen die knooppunten en de situering van de bezienswaardigheden en horecazaken onderweg.
Alle roadbooks kun je, na registratie, gratis downloaden via deze website.
Voor de eerste keer bevat het Groot Fietsboek Vlaanderen tien XL-tochten. Met een gemiddelde lengte van 75 kilometer zijn deze routes bedoeld voor wie er een hele dag op uit wil trekken. Op deze manier worden niet alleen de iets sportievere fietsers, maar ook de e-bike adepten bediend.
€27,99
Heb je deze gids al ?
Na aankoop kun je jouw Knooppuntergids op deze website registreren. Zo krijg je toegang tot de meest actuele versie van de routes uit je gids en alle extra informatie en mogelijkheden. Je kunt je gids activeren met de persoonlijke unieke code die je vooraan in je boek terugvindt.