Fruitige tocht in Haspengouw
Nieuwerkerken · 46 km
Klik hier voor de korte versie van 30 kmNieuwerkerken · 30 km
Klik hier voor de lange versie van 46 km
Wat ooit een versterkte militaire burcht was en nadien verbouwd werd tot een adellijk landhuis, is nu toegewijd aan bezinning, cultuur en vorming. De zusters annunciaten van Heverlee houden de touwtjes in handen in het kasteel en klooster Mariagaarde. Het domein ligt in een mooi parkbos van 12 ha.
In de voormalige paardenstallen van het buitenverblijf van de Trudoabdij werd een taverne-restaurant ingericht: Afspanning ’t Speelhof. Er werd een luchtige veranda aangebouwd en er is een groot zomerterras. In het restaurant wordt er culinair gegeten maar in de taverne kan je terecht voor broodjes, croques of tosti’s, salades of een verfrissend glas die je zowel binnen als buiten kunt gebruiken. Op de kaart: Binkbier van Kerkom, drie bieren van brouwerij Wilderen, Adelardus (7%) genoemd naar een abt van de Trudoabdij uit de 11de eeuw en Dorre, een bitter en krachtig streekbier van 10,5% uit Dormaal (Zoutleeuw). Dit bier kan normaal gezien uitsluitend in flessen gekocht worden, maar hier stroomt het gewoon uit de tap.
De eerste vermelding van het kasteel, dat oorspronkelijk een herenhoeve was, dateert van 1541. De heerlijkheid Rijkel was in die periode in het bezit van de familie Bolle van Rijkel. In de 17de en 18de eeuw kreeg het kasteel, na diverse uitbreidingen, zijn huidige uitzicht. Vanaf 1831 stond het kasteel van Rijkel meer dan een eeuw leeg, waarna het in 1936 in het bezit kwam van de vzw Les Demeures historiques de Belgique asbl. In 1942 werd het beschermd. Het kasteel wordt omgeven door een hoogstamboomgaard van acht hectare. De boomgaard is nu als museum ingericht en kan bogen op onder meer 91 historische kersensoorten. Enkel de museumboomgaard is vrij toegankelijk.
Wat ooit een versterkte militaire burcht was en nadien verbouwd werd tot een adellijk landhuis, is nu toegewijd aan bezinning, cultuur en vorming. De zusters annunciaten van Heverlee houden de touwtjes in handen in het kasteel en klooster Mariagaarde. Het domein ligt in een mooi parkbos van 12 ha.
Net zoals ’t Speelhof behoorde het kasteel van Nieuwenhoven toe aan de abten van de Sint-Trudoabdij. In het begin was het een zomerverblijf, later verbleven ze er permanent, aan de rand van het Galgenbos. De gerenoveerde gebouwen zijn in privéhanden, maar de eigenares stelt een deel ervan open voor permanente bewoners en een aantal verenigingen. In de weiden rond het kasteel grazen wollige alpaca’s.
Tussen de boomgaarden, in de vallei van de Herk, ligt een beeldig kasteel met slotgracht. Het typisch Maaslandse waterslot werd gebouwd in de 17de eeuw. Later werd er een koetshuis aan toegevoegd en werd er een mooie Engelse tuin aangelegd. Het kasteel was lang eigendom van de Provincie Limburg, maar in 2014 kwam het in privéhanden.
In een van de vleugels van kasteel Nieuwenhoven is het streek- en fietscafé Voelsprietenpad ondergebracht. De naam verwijst naar de korte natuurwandelroute langs vijvers, rietvelden, de permacultuurtuin en de hoogstamboomgaard van de bewoners. De hapjes in het café variëren naargelang van het seizoen, omdat ze rechtstreeks uit hun eigen biotuin komen. Van de tien aangeboden bieren komen er drie uit de biologische brouwerij Jessenhofke in Kuringen. Er staat ook een haverbier op de kaart: 7PK (7%) van het sociaal tewerkstellingsproject De Winning uit Lummen. Theeliefhebbers worden dan weer verwend met speciale biologische mengelingen.
Het kasteel van Kortenbos ligt naast de basiliek van Kortenbos en werd lange tijd gebruikt als opvangplek voor pelgrims. In 1646 werd het kasteel gekocht door de abt van de Abdij van Averbode om dienst te doen als rectoraat, brouwerij én bakhuis. In 1694 brandde het complex uit, maar het werd heropgebouwd en meteen ook uitgebreid met een nieuwe vleugel. In 1728 werd het geheel nog eens aangevuld met een schuur, stallen, een inrijpoort en een duiventil. Eind 18de eeuw werd het park uitgebreid. In 1981 werden de Kortenbosgebouwen beschermd als monument en de omgeving als dorpsgezicht. Het domein Kortenbos is niet voor publiek toegankelijk.
In een ver verleden had de streek tussen Hasselt en Sint-Truiden vaak af te rekenen met struikrovers. Om reizigers te beschermen plaatste Elisabeth van Oeteren in 1636 een Mariabeeldje in een eik, op een eenzame onbewoonde plek. In 1639 werd op die plaats een kapel gebouwd. Dankzij een reeks vermeende wonderen verrees in 1641 de barokke bedevaartskerk, nu basiliek, Onze-Lieve-Vrouw van Kortenbos.
De als monument beschermde site van de voormalige Brouwerij Hayen, ook bekend als de Sint-Rochusbrouwerij (1891) biedt vandaag onderdak aan AKSI (Arbeidskansen voor Sociale Integratie). Deze vzw is een innoverende speler in sociale tewerkstelling. De Bottelarij is een initiatief waarmee AKSI zowel op culinair, sociocultureel als toeristisch vlak het bestaande klassieke aanbod aanvult en versterkt. Je geniet er in een historisch kader of op de binnenplaats van een Limburgs biertje, huisgebakken taarten en pannenkoeken, stoofvlees bereid met streekproducten, maar net zo goed van een Iraaks, Indisch of Afghaans gerecht. Er is een shop, toeristisch infopunt, expositieruimte enz.
Het kasteel van de heren van Ordingen deed al in de 11de eeuw dienst als wachtpost op de grens van het graafschap Loon. Begin 17de eeuw kwam het domein in handen van de landcommandeur van Alden Biesen. Ordingen werd uitgebouwd tot uitvalsbasis voor de 'Ordebroeders'. Uit deze periode stammen het poortgebouw, de hoektoren en de commandeurswoning. De Franse revolutionairen verkochten het kasteel als kerkelijk goed. Kasteelheer Leon de Pitteurs liet Ordingen rond 1880 een neo-Vlaams renaissancejasje aanmeten. Een Duits bombardement en plunderende soldaten brachten in WO II bijzonder veel schade toe aan het domein. In 1997 kocht Richard Sleurs het kasteel; hij startte meteen met de restauratie, met de bedoeling het domein in zijn oorspronkelijke staat te herstellen. De huidige eigenaar richtte het poorthuis in als congrescentrum en luxehotel.
Het kasteel Terbiest werd voor het eerst vermeld in de 13de eeuw. Het huidige kasteel is een voormalig waterkasteel en dateert van 1627. De familie Vanslype Myers kocht het kasteel in 1905 en breidde het uit met een mouterij en distilleerderij. Vandaag huist een hotelschool in het kasteel. Het Engels park met monumentale beeldencollectie en visvijver is vrij te bezoeken.
Guvelingen ligt aan de noordelijke rand van Sint-Truiden. De eerste vermelding van het bedehuis dateert van 1216. De voormalige parochiekerk gewijd aan het Heilig Kruis is al lang buiten gebruik. De romaanse kruisbasiliek was oorspronkelijk van mergelsteen, maar bij de restauratie in 1768 werd ook baksteen gebruikt.
De Metsterenmolen op de Melsterbeek is 13de-eeuws en behoorde toe aan de benedictinessenabdij van Nonnemielen. De huidige watermolen is van 1837. De inrichting van de graanmolen is nog compleet, maar het sluiswerk werd afgebroken. De molen is sinds 1985 als monument beschermd.
Het neoclassicistische kasteel van Metsteren was in oorsprong de cisterciënzerinnenabdij van Terbeek. Achter een rij bomen krijg je eerst de residentie van de abdis te zien en vang je een glimp op van het gastenverblijf. Het is niet duidelijk wanneer precies het klooster van Terbeek gesticht werd. Sommige bronnen vermelden 1193, andere 1221. Het klooster was onderhorig aan de abdij van Cîteaux. Met de komst van de Fransen werd de abdij opgeheven (1796) en verkocht. Aan de straatkant bevindt zich het monumentale poortgebouw uit 1738 met daarachter de Niklaashoeve, die bij de abdij hoorde. Met wat geluk kun je de grote binnenplaats met schuren en stallingen bekijken.
Gedurende de hele tocht blijf je ten noorden van de as Sint-Truiden - Borgloon fietsen. In dit glooiende deel van Haspengouw kleuren de stafkaarten helemaal groen dankzij de talloze appel-, peren- en kersengaarden. Tussen de talloze rijen laagstamfruitbomen zijn nauwelijks percelen met landbouwgewassen te bespeuren. Drie van de zes kastelen die je onderweg voorbijfietst, zijn vrij toegankelijk. In twee kastelen kun je zelfs even pauzeren, om op het prachtige terras-met-uitzicht te genieten van een drankje.