De kastelen van de 'kleine Loire'
Zottegem · 53 km
Klik hier voor de korte versie van 37 kmZottegem · 37 km
Klik hier voor de lange versie van 53 km
Het kasteel van Herzele ligt verscholen in een bosrijke omgeving en is een van de bezienswaardigheden van het dorp. Het werd gebouwd in de tweede helft van de 19de eeuw. Het kasteel in neo-Lodewijk XIII-stijl ligt in een groot kasteelpark, maar is jammer genoeg niet toegankelijk. In 2002 werd het kasteel beschermd als monument. Aan het begin van de dreef naar het kasteel van Herzele staan drie pittoreske woningen. Ze dateren uit 1829, maar werden in respectievelijk 1839, 1895 en 1907 verbouwd en uitgebreid. In 2001 werden de huizen, samen met twee woningen aan de Peperstraat, beschermd als monument.
In de streek van Zottegem werden een aantal belangrijke archeologische vondsten gedaan. Eeuwen geleden bevond er zich immers een Romeinse nederzetting. In het Provinciaal Archeologisch Museum van Zuidoost-Vlaanderen wordt verhaald hoe de mens in de prehistorie, de Gallo-Romeinse tijd en de vroege middeleeuwen in landelijk Vlaanderen leefde. Op een moderne didactische manier kun je hier kennismaken met de klimatologische en historische evolutie van de streek in de Gallo-Romeinse periode. Wie wil weten hoe de Gallo-Romeinse Zuidoost-Vlaming at en dronk, ploegde en zaaide, bouwde en woonde, is hier aan het juiste adres. Het paradepaardje van dit museum is de Merovingische collectie. In kaart, beeld, woord en object worden de krachtlijnen van die periode geschetst. Oorsprong, migraties, godsdienst, taal en materiële cultuur van de Germanen worden op verbluffende manier verteld aan de bezoeker.
Tegenover de kerk van Grotenberge is de ingang van het kasteeldomein Breivelde (14 ha). Het park werd omstreeks 1850 aangelegd in opdracht van de plaatselijke industrieel August De Rouck. Tien waterpartijen, onderling met elkaar verbonden, geven het geheel de allure van een Engelse water garden. Bovendien is het door zijn rijke verscheidenheid aan vaak zeer zeldzame bomen, waaronder een Chinese dolkspar, een waar arboretum. In 1871 liet De Rouck op een van de hoogste punten van zijn goed een kasteeltje in neo-Vlaamse renaissancestijl bouwen. Van daaruit had hij een uniek zicht op zijn domein. Sinds 1971 is het park eigendom van de stad Zottegem; in het kasteel is een restaurant en brasserie gevestigd.
Graaf van Egmont, in de 16de eeuw gouverneur van Vlaanderen en Artesië en heer van Zottegem, heeft altijd een bijzondere band gehad met Zottegem. Niet alleen lagen zijn grootvader en moeder er begraven, maar hij betrok er ook een van zijn lievelingskastelen. Ook de beenderen van Egmont en zijn vrouw liggen begraven in de crypte van de Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopnemingkerk van Zottegem. Halfweg de 19de eeuw werd in Zottegem een beschermcomité opgericht dat ijverde voor een standbeeld van de graaf op het marktplein van Zottegem. Het huidige standbeeld is een bronzen replica van het oorspronkelijke gietijzeren beeld dat een plaats kreeg in het Egmontpark in Zottegem. Het ontwerp is van hofbeeldhouwer en Bruggeling Jan-Robert Calloigne. Twee identieke beelden op nog geen 500 meter van elkaar, dat is uniek in Vlaanderen.
Het hooggelegen Hemelveerdegem heeft ongetwijfeld een van de mooiste, meest authentieke én stilste dorpspleintjes van het land. Het werd overigens officieel beschermd als dorpsgezicht. Zoals het hoort in dit typisch Vlaamse heimattafereel staat er in de schaduw van de kerktoren een café. Aan de toog bij Armand vertoef je altijd in goed gezelschap.
Café De Kartuizer heeft zowel vooraan als achteraan een terras en je vindt er een groot assortiment streekbieren. Exclusief voor dit café brouwt De Graal uit Brakel De Kartuizer, een blond bier dat in speciale stenen kruiken met drie oren wordt geschonken.
Hoewel hij er nooit een voet zette, kun je in Velzeke niet naast het beeld van Julius Caesar kijken. Het dorp was vroeger wel een bloeiende Gallo-Romeinse nederzetting, op het kruispunt van twee heirbanen: die van Boulogne-sur-Mer naar Keulen en de verbinding van Bavay naar Gent en de kust. Op het Romeins Plein van Velzeke wuift Julius Caesar ‘ave’ naar de voorbijgangers.
Den Dikken van Sesjans (in de volksmond de naam voor Hemelveerdegem) was een beroemd trekpaard, stamvader van vele generaties. Zijn beeld staat in de berm voor de boerderij waar hij leefde. In Hemelveerdegem wordt om de 2 jaar een paardenkeuring gehouden en wordt een nieuwe 'Dikken van Sesjans' gekozen.
Het Mijnwerkerspad is goed voor ruim 3 km fietsen zonder autoverkeer. Het is de oude spoorbedding van Lijn 82 die destijds vele arbeiders uit deze streek dagelijks naar het steenkoolbekken van de Borinage bracht. Het pad volgt grotendeels de bedding van de Zwalm en snijdt zo dwars doorheen het glooiende landschap.
In het beschermde kasteel van Domein Breivelde is een restaurant-brasserie gevestigd.
De imposante gevel van brasserie De Kring bepaalt zeer nadrukkelijk het beeld van de Zottegemse Markt. Het statige pand in rococostijl dateert van de 18de eeuw. Industrieel August De Rouck richtte er in 1872 De Katholieke Kring op. Het ruime terras is één grote uitnodiging om even te verpozen. En mocht het wat frisser worden, dan kun je naar het binnenterras verhuizen. Op de bierkaart staan o.a. Egmont en Zottegemse Grand Cru.
In Herzele zorgt de familie De Ryck al 130 jaar voor straffe bieren. Brouwer An De Ryck vertegenwoordigt de vierde generatie en scoort vooral met haar Arend Tripel (8%), die al werd bekroond als 'beste tripel van Europa'. Varianten zijn o.a. Arend Blond (goudblond, 6,5%), Arend Dubbel (bruin, 6,5%) en Gouden Arend 125 (goudblond, 8,5%).
Het hooggelegen Hemelveerdegem heeft ongetwijfeld een van de mooiste, meest authentieke én stilste dorpspleintjes van het land. Het is overigens officieel beschermd als dorpsgezicht.
De monumentale classicistische poort is een van de overblijfselen van de kartuizerpriorij die hier tussen 1329 en 1352 onder de naam Sint-Maarten-Bos werd gesticht. Andere overgebleven gebouwen uit die tijd zijn o.a. de priorswoning, het vrouwenkwartier, de tiendenschuur, de brouwerij en de kloosterkerk.
Tussen het groen in het centrum van Herzele torent een imposante burchtruïne uit. Het is wat overblijft van een rechthoekige waterburcht, in de 11de eeuw opgericht door Boudewijn IV, graaf van Vlaanderen. Eeuwenlang bestuurden de heren van Herzele vanuit deze burcht de gelijknamige heerlijkheid. Herhaaldelijk werd hij vernield en heropgebouwd. Toen de Spanjaarden de burcht in 1579 in puin schoten, werd hij – wegens geldgebrek van de toenmalige bewoner, Pieter van Melun – niet meer heropgebouwd. In 1972 begon de gemeente met restauratiewerken: de noordoostelijke toren herrees en kan beklommen worden. Ook het grondplan met de funderingen van muren en overige hoektorens werden zichtbaar gemaakt.
De Sint-Martinuskerk werd in de loop der eeuwen verscheidene keren vernield: in 1381 door het leger van Lodewijk van Male, in 1485 door Maximiliaan van Oostenrijk, in 1579 door de Spanjaarden. De huidige kerk – de vijfde al in Herzele – dateert van 1912, maar bevat nog veel sporen van de vroegere gebouwen.
Deels belemmerd door een hoge struik, is het (private) Kasteel van Steenhuize toch behoorlijk goed zichtbaar vanaf de openbare weg. Het staat in een ommuurd park met vijvers. Ooit woonden hier families die tot de hoogste adellijke kringen behoorden: Gruuthuse, Egmont, d'Hane en de Richardot. Ze voerden de titel van prins waardoor Steenhuize als prinsdom genoot van bijzondere rechten. Nadat de oorspronkelijke burcht werd verwoest, liet prinses Jeanne de Richardot er vanaf 1628 het huidige kasteel optrekken. In 1978 werd het aangekocht door de familie Van Waeyenberghe, industriëlen afkomstig uit het dorp. Tussen 1982 en 1988 zorgden ze voor een grondige renovatie van dit classicistische kasteel.
Een 120 meter lange toegangsdreef leidt naar een 17de-eeuws poortgebouw. Daarachter bevindt zich het omwalde kasteelpark van Lilare. In de 12de eeuw was het de zetel van de gelijknamige heerlijkheid. Nadat het kasteel halfweg de 17de eeuw door een brand werd geteisterd, liet Pieter Blondel, baron van Sint-Maria-Oudenhove, het heropbouwen. Later kwam het in bezit van verscheidene families. Graaf Mizaël le Mesre de Pas verkocht het kasteel in 1933 aan de Zusters van Franciscus van Assisië, die er een meisjesschool in onderbrachten - vandaag een lyceum en basisschool met internaat.
In het centrum van Zottegem staat het Egmontkasteel. De oude burcht van de heren van Zottegem kwam in de 16de eeuw in het bezit van Lamoraal van Egmont, de graaf die in 1584 in Brussel werd onthoofd door Alva. Eind 18de eeuw raakte het kasteel in verval. Het werd later gerestaureerd en biedt nu onderdak aan de stedelijke bibliotheek.
Zottegem is 'de poort' naar de Vlaamse Ardennen. Het is de ideale uitvalsbasis voor fietstochtjes door een idyllisch landschap. De Egmontstad telt drie historische kastelen: dat van Egmont, Leeuwergem en Breivelde. Met 'De kleine Loire' kiemt in Zottegem een ambitieus toeristisch project. Naar analogie met de Franse riviervallei wil men de vele kastelen rond de Schelde en haar bijrivieren promoten als cultuurhistorische regio. Potentieel genoeg, het gebied heeft meer kastelen op minder afstand van elkaar dan de Loire zelf.