Langs het Bels Lijntje
Turnhout · 47 km
Klik hier voor de korte versie van 20 kmTurnhout · 20 km
Klik hier voor de lange versie van 47 kmDe Nieuwe Kaai was ooit het kloppende economische hart van Turnhout. Op een oude fabriekstoren lees je nog ANCO. De letters stonden voor Antoine Coppens, Turnhoutenaar en held van de huisvrouw van het interbellum. De ondernemer produceerde immers als eerste voorverpakte bloem in pakken van 1 kg.
De Nieuwe Kaai is tegenwoordig de place to be in Turnhout. Enkele jaren geleden startte de herwaardering van het oude havengebied. Een mooie, groene wandelpromenade loopt langs de nieuwe jachthaven. Oude fabriekspanden bij het water werden woontorens met exclusieve lofts. Nieuwe horeca vestigde zich in herbestemde magazijnen. Trendy brasserieën, zoals het Boothuis, zorgen nu op zomeravonden voor een zeedijkgevoel bij de Nieuwe Kaai.
In het begin van deze eeuw was dit bos nog een typisch Kempense heidevlakte met zandverstuivingen en vennen. In 1903 kocht de Belgische staat het gebied aan en begon er mastbossen aan te planten. Voor de steenkoolmijnen was er immers een grote vraag naar mijnhout. In het 280 ha grote domeinbos werd een bezoekerscentrum ingericht. Dankzij het wandelknooppuntennetwerk Kempens Landgoed kun je mooie wandelingen uitstippelen. De 3de zondag van oktober is er de afsluiting van de Week van het Bos.
Achter deze poëtische naam schuilt een stenen berg- of beltmolen uit 1869. De molen werd in 1869 opgericht aan de weg naar Arendonk via Ravels-Eel, ter vervanging van een houten standerdmolen die in 1868 omwaaide. Een gevelsteen boven het noordwestelijke raam van de maalzolder vermeldt 1869 / J.B. De Jongh. De molen werd in 1952 stilgelegd, en raakte in verval. Groot onderhoud in 1971 bracht hem weer in maalvaardige staat, en op 10 augustus 1976 werden het gebouw en de omgeving beschermd monument. De molen is nog regelmatig in werking en wordt bediend door vrijwillige molenaars. Er wordt gerstemout gemalen voor Zuidam Distillers, een Nederlands bedrijf dat whisky en jenever vervaardigt. In de molen zijn enkele muurschilderingen te zien van bestaande en verdwenen windmolens.
Elke laatste zondag van de maanden mei, juni en juli van 13 tot 18 u. en tijdens de Provinciale molendagen (laatste zondag van augustus & september) van 10 tot 18 u.
Het Speelkaartenmuseum bezit een heus machinepark waarin authentieke drukpersen het productieproces van de speelkaart demonstreren. De Turnhoutse grafische industrie speelde sinds de 19de eeuw een prominente rol bij het vervaardigen van (speel)kaarten. In de 20ste eeuw groeide Turnhout zelfs uit tot de enige fabrikant van speelkaarten in de Nederlanden en tot een van de belangrijkste producenten ter wereld. Regelmatig worden drukdemonstraties gegeven in het museum. De blikvanger is de gigantische 19de-eeuwse stoommachine. Niet te missen! Speelkaarten en oorlog: een vreemde combinatie? Niet echt, want tijdens elke oorlog worden speelkaarten gebruikt, en niet alleen als tijdverdrijf. In de tentoonstelling Kartonnen Wapens toont het museum de minder onschuldige kant van het spel tijdens de Eerste Wereldoorlog. Kaarten werden strategisch ingezet: als propagandamiddel pro en contra, of zelfs om militaire vaardigheden aan te leren. Zo circuleerden er in de loopgraven kaarten met de verschillende seincodes of de soorten marineschepen. Machtig speelgoed, dat kaartspel!
Het begijnhof van Turnhout is een unieke oase van rust midden in de stad. Samen met twaalf andere Vlaamse begijnhoven staat het sinds 1998 op de lijst van het Cultureel Werelderfgoed van de UNESCO. De authentieke huizen, de barokke kerk en de groene omgeving maken een bezoek aan een echt dorp in de stad de moeite waard. Het begijnhof van Turnhout werd opgericht in de 13de eeuw. Via erfpacht krijg je de kans om in dit prachtig stukje Unesco-werelderfgoed te wonen. Ook de begijnhofkerk uit 1665 en de kapel van het Heilig Aanschijn zijn absoluut een bezoekje waard!
Het prachtig gerestaureerde kasteel van de hertogen van Brabant dateert uit de 12de eeuw en werd in de 16de eeuw verbouwd. Onder Maria van Hongarije, de landvoogdes van de Nederlanden, was het een 'plaisantieoord'. Nu doet het dienst als gerechtshof. Begin 1900 werd het totaal vervallen gebouw aangekocht door het provinciebestuur en gerestaureerd in neobarokstijl door Jules Taeymans. Sinds 1936 is het erkend als monument. Het kasteel kan alleen bezocht worden onder begeleiding van een stadsgids.
Ooit tuften er treinen van Turnhout over Baarle naar Tilburg. De spoorlijn heeft haar internationale roeping echter nooit waar kunnen maken. In 1973 reed de laatste trein op het traject. Nu is dit Bels Lijntje een recreatieve fietsroute. Ze vormt de groene ruggengraat van het zachte actieve toerisme in deze grensstreek.
Het Turnhouts Vennengebied is een van de laatste uitgestrekte stukjes oude Kempen: enkele mooie vennen, wat heide eromheen, uitgestrekte weiden en bossen. Dit was gedurende honderden jaren de typische aanblik van de Kempen. Het Bels Lijntje snijdt er dwars doorheen. Beklim zeker de uitkijktoren onderweg. Hij verschaft je een fraai panorama over het gebied. Je kijkt er uit over de Grote Klotteraard, een groot ven. Er fladdert waterwild. In de lente toveren lentebloeiers de groene weilanden om in een tapijt van gele en blauwe tinten. Zover je kunt kijken – en dat is ver - staan er geen twee stenen op elkaar.
Het Bels Lijntje was een spoorlijn tussen Tilburg en Turnhout en dit tracé vormde het Nederlandse deel van Spoorlijn 29. Sinds eind twintigste eeuw is het Bels Lijntje een fietspad.
Baarle-Hertog is iets bijzonders; het is namelijk een Belgische enclave op Nederlands grondgebied. Bijna de helft van de inwoners is dan ook Nederlander. Samen met het Nederlandse dorp Baarle-Nassau vormt Baarle-Hertog het dorp Baarle, wellicht het merkwaardigste dorp ter wereld: dertig stukjes België en Nederland die met elkaar verweven zijn. Het dorp beschikt over twee gemeentehuizen, twee burgemeesters, twee postkantoren en twee brandweerkorpsen die dicht bij elkaar staan en beide nationaliteiten vertegenwoordigen. Met zijn historische monumenten, groene omgeving en merkwaardige geschiedenis lokt dit fraaie dorp veel toeristen. Wie de oorsprong van de enclave wil leren kennen, bezoekt het best de toeristische dienst in Baarle.
In deze gezellige bistro, verbonden aan het gelijknamige cultureel centrum, kunen wieler- en andere toeristen even uitblazen, genietend van een fris drankje of een kleine snack.
Je kan hier genieten van een ruim aanbod aan warme en koude dranken, maar ook van boterhammen, croques, burgers, pasta’s, salades, ...
Er is geen betere uitvalsbasis om de Noorderkempen te verkennen dan Turnhout. Vanuit de stad van de speelkaarten beland je in een wip in een uniek vennengebied en rijd je, dankzij het goed bollende Bels Lijntje, al vlug de Nederlandse grens over. Nauwelijks enkele kilometers verder fiets je alweer op Belgisch grondgebied: meer bepaald, in de Belgische enclave Baarle-Hertog, een unieke plek. Op de terugweg geniet je van de Gewestbossen van Ravels en Landschap De Liereman. Terug in Turnhout kuier je ongetwijfeld nog eens rond de Nieuwe Kaai en de historische ANCO-site, een knap staaltje van stadsrenovatie.
Wens je meer informatie over deze route (Roadbook, gpx-bestanden en praktische info)?
Actietitel voor de lezers van Knack, Libelle, De Zondag en Plus Magazine
Fietsen is genieten. Dat weten we bij Knooppunter als geen ander. Onderweg wil je als fietser best wel wat zien. En daar speelt dit Groot Fietsboek België helemaal op in. Voor deze Knooppunter-fietsgids selecteerden Patrick Cornillie en Kristien Hansebout de mooiste rondritten: 50 kant-en-klare routes langs fietsknooppunten en - in Wallonië - ook over 'trage' RAVeL-paden, telkens met een lang en een kort parcours.
Met deze fietsgids als bron van inspiratie én de gebruiksklare Knooppunter-roadbooks op het stuur wordt elke fietstocht gewoonweg dubbel genieten.
Heb je deze gids al ?
Na aankoop kun je jouw Knooppuntergids op deze website registreren. Zo krijg je toegang tot de meest actuele versie van de routes uit je gids en alle extra informatie en mogelijkheden. Je kunt je gids activeren met de persoonlijke unieke code die je vooraan in je boek terugvindt.